Praca nad sobą

Magda Lewicka

Jest to jedna część symboliki watry wędrowniczej...
Jest to jedna część drogi wędrowniczej...
Jest to podstawa bycia harcerzem i instruktorem...
Jest to najważniejszy element tego, żeby uczynić swoje życie wartościowym...
A z mojego punktu widzenia zbyt wiele osób ją bagatelizuje, bo przecież "jakoś to będzie"

Wątek ma dotyczyć materiałów/artykułów/wypowiedzi pomocnych i związanych z pracą nad sobą.

Magda Lewicka

Semantyka

1. Etykietki
leń, idiota, samolub, nieudacznik, porządny człowiek, pacjent histeryczny
Utrudniają empatyczny kontakt, a nawet zdolność spostrzegania drugiej osoby.

2. Uogólnienia: zawsze, nigdy, wszystko, nic, wszyscy, nikt
Rzadko odpowiadają rzeczywistości.
Użyte w sensie negatywnym („Nikt mnie nie lubi”, „Nic mi się nigdy nie udaje”) wyzwalają negatywne emocje i mogą stać się samospełniającymi się przepowiedniami.

„Jeżeli będziesz wszystkim powtarzał, że nikt Cię nie lubi – uważaj, bo możesz sprawić, że coraz mniej osob będzie chciało przebywać w Twoim towarzystwie” (M. Wirga)

3. „Klęska/porażka”, „głupi nieudacznik”.
Nie ma takie rzeczy, jak „porażka” – jedynie niepożadany rezultat (wynik, którego nie chcieliśmy).
Zastępując słowa „przegrana” czy „porażka” słowami „wynik” albo „rezultat” widzisz związki przyczynowo-skutkowe Twoich działań.

· Edison: „Tak zwane porażki są niczym innym jak wskazówkami właściwego kierunku dla tych, którzy chcą się uczyć”. Edison przeprowadził ponad 10000 prób, zamin znalazł właściwe włókno do żarówki.

· Edison nie powtarzał ciągle tego samego eksperymentu. Jeśli zatem chcesz osiągać bardziej pożadane rezultaty, nie możesz wszystkiego robić tak, jak dotychczas.

Uczynienie „głupiej pomyłki” lub nieodniesienie sukcesu nie czyni Cię głupim lub nieudacznikiem, potwierdza jedynie, że jesteś omylną istotą ludzką.

4. „Nie mogę tego zrobić” (np. „nie mogę się zmienić”).
Często jest to samo spełniająca się przepowiednia.
Mózg zbiera dowody na potwierdzenie naszych przekonań:
„Jeśli jesteś przekonany, że nie możesz czegoś zrobić, Twój mózg podsunie Ci wspomnienia, kiedy próbowałeś coś zrobić i Ci się nie udało. Będziesz myślał o wszystkich przeszkodach, jakie leżą na Twojej drodze, ne będziesz widział żadnych rozwiązań. Jeśli jednak jesteś przekonany, że możesz coś zrobić, przychodzą Ci na myśl sposoby rozwiązań i wspomnienia powodzenia; odczuwasz przypływ energii i czujesz się zmotywowany, by uczynić pierwsze kroki w pożądanym kierunku.” (M. Wirga).

5. „Muszę to zrobić”.
Przymus oznacza brak wyboru, co prawie nigdy nie jest rzeczywistościa. W rzeczywistości sami wybieramy wykonywanie naszych zadań.
Słowa „muszę” można użyć w zdrowy sposób w formie warunkowej: jeżeli chcę żyć, to muszę jeść, pić i mieć dach nad głową. Jednak zrobienie wszystkiego innego by żyć, pozostaje wyborem.

· Wierząc, że musimy (jesteśmy zmuszeni) coś zrobić (nawet coś, co lubimy robić!), odczuwamy złość, spadek motywacji i energii.

· Zdrowiej i skuteczniej jest motywować się myslą: „co osiągnę, jeżeli to zrobię?” – niż straszyć się wizją niepożądanych konsekwencji.

· Zdrowo: „chcę to zrobić, ale nie muszę”; „Nie lubię tego zadania, ale decyduję się to zrobić, by osiągnąć to, czego chcę lub uniknąć tego, czego jeszcze bardziej nie lubię”.

· Mając świadomość wyboru, możemy również zrezygnować z niektórych zadań.

· „Nie mogę, ale muszę” – Jeśli nie mogę, to nie muszę. Smile

6. „Trudne do zrobienia”
Taki sposób myślenia/mówienia zabija motywacjęl jest usprawiedliwieniem dla unikania wyzwań, jakie niesie nasze życie. Wyzwania nie są „trudne”, lecz wymagają zainwestowania energii i czasu, by stawić im czoła.

· Pamiętaj, że to, co ważne i wartościowe w żyiu (miłość, przyjaźń, praca, także terapia) wymaga czasu i wysiłku. Zmiana starego nawyku jest „trudna”, ale wymaga świadomej uwagi i ćwiczenia.

7. „Spróbuję (postaram się) to zrobić”
Także zabójca motywacji – z góry przygotowujemy się na niepowodzenie, ma wbudowaną wymówkę – np. „próbowałem, ale było za trudno”.

· Nie „próbujmy” się zmienić, po prostu zacznijmy się zmieniać!

8. „Nie miałem czasu tego zrobić”
Wszyscy mamy taką samą ilość czasu do naszej dyspozycji. Sam ustalasz priorytety, określasz, co jest dla Ciebie ważne, ważniejsze i najważniejsze.

· Nie możesz zrobić czegoś nowego, jeżeli będziesz robił wszystko to, co dotychczas.

9. „Poświęciłem...”
· Zwykle zdrowiej jest przeznaczać czas na osiągnięcie czegoś niż „poświęcać”.

· Zamiast: „Poświęciłem czas dla rodziny” --> „Przeznaczyłem ten czas dla siebie, by spędzić go z rodziną.”

10. „Tak, ale...”

· Niezdrowy sposób powiedzenia „nie”.

· Usprawiedliwianie zachowania starych autodestrukcyjnych nawyków.

11. „Czas leczy rany”
Czas nie robi nic innego, tylko upływa. Jeśli zmieniają się nasze uczucia wobec czegoś (np. w procesie żałoby) oznacza to, że zmieniliśmy nasze przekonania, np. sposób w jaki myślimy o danej osobie i wyobrażamy ją sobie; zachodzi to często poprzez nieświadome ćwiczenie emocjonalne.

· Wiedząc o tym, możemy świadomie pracować nad bólem emocjonalnym.

12. „Straszne”, „okropne” – nic nie znaczące, nieprecyzyjne określenia, wywołujące negatywne emocje.

· „Nie mogę tego znieść/nie wytrzymam tego”

Maultsby: Ponieważ dotychczas nie umarłeś ani nie zniknąłeś, nawyraźniej możesz to wytrzymać. Oczywiście, wytrzymujesz to marnie, ale jednak wytrzymujesz. I cokolwiek możesz wytrzymać marnie, prawdopodobnie możesz wytrzymać mniej marnie. Tak więc dopóki nie możesz zmienić tej wyraźnie nie chcianej sytuacji, popracujmy nad wytrzymywaniem jej mniej marnie.

Semantyka – podsumowanie

Niezdrowa
to, oni, ty, wy, ona, on, ono
zawsze, nigdy, wszystko, nic, wszyscy, nikt
klęska, porażka
nie mogę
muszę (nawet jeśli nie mogę)
„trudne” i „spróbuję”
straszne/okropne
poświęcam się (lub np. czas)
martwię się

Zdrowa
ja sam, swoimi myślami
zgodnie z faktami, konkretnie, bez uogólnień
niepożądany wynik/rezultat
mogę lub nie chcę
nie uszę lub chcę, decyduję
zrobię, zdecyduję się
bardzo niepożądane, tragiczne
wybieram, przeznaczam czas
dbam bez przywiązania do wyniku

Ćwiczenie:
Co – Twoim zdaniem - „musisz” robić?
Wypisz czynności, o których zwykle mówisz, że „musisz” robić.
Sformułuj racjonalne twierdzenia na ich temat.

Magda Lewicka

Ekkert Iwona
ASERTYWNOŚĆ

Asertywność to:
· umiejętność pełnego wyrażania siebie
· bezpośrednie, uczciwe i stanowcze wyrażanie swoich uczuć, emocji, postaw, opinii w sposób respektujący uczucia, emocje, postawy, opinie drugiej osoby
· korzystanie z osobistych praw bez naruszania praw innych· stanowcza obrona własnych praw
· stanowczość, która nie rani
· Twój wybór
· wyuczona a nie wrodzona forma zachowania

Nie ma osoby, która byłaby się stale asertywna. Jest to wręcz niewskazane, aby zawsze zachowywać się tylko i wyłącznie asertywnie. Są sytuacje, które wymagają pokory, zagrażając naszemu życiu, zdrowiu lub wartościom lub też sytuacje, które wymagają zachowań agresywnych. Asertywność oznacza więc umiejętność oceny, w których momentach możemy zachować się właśnie asertywnie.

Aby przekonać się czy potrafisz rozróżniać zachowania asertywne spośród innych, odpowiedz na poniższe pytania i sprawdź, czy wiesz, które zachowania są asertywnymi.
Litera P - oznacza, że zgadzasz się z danym stwierdzeniem (prawda)
Litera F - oznacza, że nie zgadzasz się z danym stwierdzeniem (fałsz)
Następnie zobacz, które stwierdzenia są zgodne z zachowaniem asertywnym.

1. Jestem samolubny, jeśli przekładam swoje potrzeby nad potrzeby innych P F
2. Wstydzę się popełnianych przeze mnie błędów P F
3. Mam prawo czasami pamiętać tylko osobie P F
4. Odmienne poglądy powinienem zachować tylko dla siebie P F
5. Mam prawo do zmiany decyzji P F
6. Zawsze należy się dostosować do otoczenia P F
7. Zawsze mogę prosić o sprecyzowanie czyjejś wypowiedzi P F
8. Nie na miejscu jest opowiadać o swoich uczuciach P F
9. Mam prawo nie brać odpowiedzialności za problemy innych P F
10. Zawsze należy pomagać innym P F
11. Mam prawo nie usprawiedliwiać się przed innymi P F
12. Mam prawo mówić "nie" P F
13. Nigdy nie wypada odmawiać udziału w czyimś przyjęciu P F
14. Zawsze należy być skromnym i nie mówić o swoich osiągnięciach P F
15. Nie muszę zawsze słuchać rad innych P F
16. Mam prawo popełniać błędy P F

Na końcu artykułu jest zamieszczony klucz odpowiedzi.

Nie zawsze łatwo jest być asertywnym,zwłaszcza wobec osób na których nam zależy. Można jednak tę umiejętność wyćwiczyć,zaczynając od sytuacji, kiedy łatwiej jest być asertywnym.

Pierwszym krokiem w treningu asertywności to nabycie umiejętności rozróżniania zachowania asertywnego, agresywnego i pasywnego - uległego. Pomocną kategorią okazuje się stosunek: prawa własne - prawa innych.

Agresywność - bywa często mylona z asertywnością. W przypadku zachowań agresywnych sytuacje są spostrzegane jako pole walki, a celem staje się wygrana własna i przegrana, pokonanie innych.W zachowaniach agresywnych respektujemy własne prawa lekceważąc jednocześnie prawa innych. Nie liczymy się z innymi, nie słuchamy ich, podejmujemy decyzje bez uwzględnienia praw innych.

Gdy kierujemy się ZASADAMI AGRESYWNYMI - przekaz brzmi: Ja mam rację - jesteś głupi skoro myślisz inaczej Takie są moje odczucia - twoje się nie liczą Tak wygląda ta sytuacja - nie obchodzi mnie, jak ty ją widzisz. W głosie pobrzmiewa wtedy pogróżka, kpina, sarkazm, ton głosu często jest napastliwy, hałaśliwy. Mierzymy rozmówcę wrogim spojrzeniem, grozimy palcem, czasem atakujemy fizycznie.

Uległość - polega na respektowaniu praw innych przy jednoczesnym lekceważeniu własnych.
Zachowania uległe cechuje to, że interesy innych osób stawiamy ponad własnymi, często rezygnując z własnych dążeń, pragnień i potrzeb.Lekceważymy własne prawa i pozwalamy innym je naruszać. Zachowujemy się w sposób nieuczciwy, deklarujemy coś ulegle, a co innego robimy. Rezygnujemy z przedstawiania własnych potrzeb, odczuć i poglądów. Kumulujemy w sobie wiele spraw, co powoduje nagromadzenie się złości i wewnętrznych urazów.

Gdy kierujemy się ZASADAMI ULEGŁYMI przekaz brzmi: Liczy się to, co ty myślisz - nie to, co ja myślę Liczą się twoje odczucia - a nie moje Ważne jest - jak ty widzisz tę sytuację. W naszym głosie i postawie można zauważyć podporządkowanie się innym osobom, brak zdecydowania, bierność, oczekiwanie na zdarzenia. Uległe potakiwanie ze spuszczoną głową i wzrokiem utkwionym w czubkach butów to w pewnych sytuacjach wyraz uległości.

Asertywność - to respektowanie własnych praw przy jednoczesnym respektowaniu praw innych osób. Oznacza to obronę własnych przekonań przy uznaniu przekonań innych, wyrażanie swoich potrzeb, poglądów i odczuć. Gdy zachowujemy się asertywnie nasze stosunki z innymi ludźmi cechuje wiara w siebie.

Gdy jesteśmy ASERTYWNI - przekaz brzmi: Takie jest moje zdanie Tak to odczuwam Tak oto widzę tę sytuację Chciałbym usłyszeć, jak się z tym czujesz Może uda się nam znaleźć rozwiązanie, które zadowoli nas oboje.

Wyrażanie gniewu i złości również może odbyć się w sposób asertywny: · Wyraź jasno i wprost swoje życzenie, prośbę.
· Daj informację zwrotną: być może twój partner nie zdaje sobie sprawy, z tego jakie są konsekwencje jego zachowania dla ciebie.
· Jeżeli poprzednie działania nie odniosły skutku, stanowczo określ swoje granice.
· Wyraź żądanie lub sprzeciw.
· Dochodź swych praw.

Poniżej masz wypisane różnego typu zachowania. Sprawdź, czy wiesz już, na czym polegają zachowania asertywne i jak je odróżniać od zachowań agresywnych i uległych.

Przykład:
SYTUACJA
Koleżanka niesłusznie zarzuca Ci nielojalność.
REAKCJA
Nie oceniaj mnie po pozorach .Wysłuchaj mnie - być może zmienisz zdanie.
· zachowanie asertywne

1) SYTUACJA
Koleżanka zaprasza Cię na przyjęcie, z którego bardzo chciałabyś się "wykręcić".
REAKCJA
Dziękuję ...... oczywiście, że będę ......
Zachowanie: ............................

2) SYTUACJA
Ktoś Ci przerywa, kiedy mówisz.
REAKCJA
Przepraszam, ale chciałbym skończyć swoją wypowiedź.
Zachowanie: ............................

3) SYTUACJA
Czekasz w kolejce, kiedy ktoś "wskakuje" przed Tobą.
REAKCJA
Nic nie mówisz tylko głośno wzdychasz.
Zachowanie: ............................

4) SYTUACJA
Jeden z kolegów w Twoim dziale oskarża Cię, że nie wysiliłeś się zbytnio w opracowaniu ostatniego projektu.
REAKCJA
Sądzę, że jesteś niesprawiedliwy. Wydawało mi się, że wniosłem wiele twórczych pomysłów.
Zachowanie: ............................

5) SYTUACJA
Kolega ma pewien problem i prosi Cię o radę.
REAKCJA
Skąd mam wiedzieć, co robić? To jest Twoja sprawa.
Zachowanie: ............................

Klucz odpowiedzi:1 - zachowanie uległe; 2 - zachowanie asertywne; 3 - zachowanie uległe; 4 - zachowanie asertywne; 5 - zachowanie agresywne

Podstawowa zasada asertywności głosi, że masz prawo do namysłu a także przyznania się, że nie zrozumiałeś danego pytania i prosisz o jego powtórzenie. Jeśli bowiem nie dasz sobie ani sekundy czasu na przemyślenie odpowiedzi, z pewnością będziesz jej potem żałował.

Masz prawo do chwilowego wstrzymania się od odpowiedzi, tak aby:
· upewnić się, że dobrze zrozumiałeś twojego rozmówcę· skupić się nad odpowiedzią
· uświadomić sobie co tak naprawdę chcesz przekazać
· pomyśleć nad korzystnym sposobem przekazania treści

Aby nie zapadła krępująca cisza, możesz zastosować poniższe przykłady: "To ciekawe, co pan mówi. Proszę mi pozwolić minutę pomyśleć"
"Wydaje mi się, że nie do końca zrozumiałem o czym rozmawiamy. Czy może pan wyjaśnić?"
"Poruszył pan bardzo ważną kwestię. Czy może pan powtórzyć"
"Może powtórzę czy dobrze zrozumiałem"

Klucz odpowiedzi:Zachowania asertywne to:1 - F, 2 - F, 3 - P, 4 - F, 5 - P, 6 - F, 7 - P, 8 - F, 9 - P, 10 - F, 11 - P, 12 - P, 13 - F, 14 - F, 15 - P, 16 - P

Bibliografia: Mc Kay M. i In. (2001): "Sztuka skutecznego porozumiewania się" GWP

Magda Lewicka

Magdalena Lewicka
Okiem Dziadka Freuda – rozważania o ojcu

„Gdy dziecko po urodzeniu
złapie się raz ojca za palec
– trzyma się go przez całe życie”
/autor nieznany/

„Tatusiu, ożenisz się ze mną kiedy dorosnę?” – zapytała pięcioletnia dziewczynka. „Ożeniłem się z mamusią, ale i tak bardzo cię kocham, maleńka” – odpowiedział ojciec, biorąc swoją małą królewnę na kolana. Dla wielu kobiet ten scenariusz zapisany jest głęboko w sercu i ze wzruszeniem wspominają swoje relacje z ojcem. Niestety nie każdej z nas zostało dane mieć kochającego i oddanego tatę. Gdy obecne życie nam się nie układa, wciąż wchodzimy w toksyczne związki, mamy problemy z zaangażowaniem się w relacje międzyludzkie – spójrzmy w przeszłość i prześledźmy swój kontakt z ojcem. Być może tam znajdziemy odpowiedź na dręczące nas pytania.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy jak ważną rolę w rozwoju córek odgrywają ich ojcowie. Zazwyczaj mężczyźni zakładający rodzinę nie zastanawiają się nad tym, że od momentu przyjścia na świat ich małych księżniczek, ich słowa i czyny nie pozostaną obojętne wobec przyszłości ich pociech. Zbyt często kluczowa rola w wychowaniu dziewczynki przypisywana jest wyłącznie matkom. Gdyby ojcowie zdawali sobie sprawę z tego, że od ich nastawienia do córki zależy jakość tak wielu aspektów jej przyszłego życia, być może udałoby się uniknąć wielu problemów dręczących obecnie kobiety.

Miłość, jaką ojcowie darzą swoje dzieci, różni się od miłości matczynej. Nie jest ona bezwarunkowa, stąd popularne stwierdzenie, że mężczyźni kochają swoje dzieci nie za to, że są, lecz za to, kim są. Ojciec docenia przede wszystkim te cechy, które odpowiadają jego wyobrażeniom i wymaganiom. Pomaga to w kształtowaniu się ambicji i kompetencji życiowych oraz zawodowych u dziewcząt. Rozsądni ojcowie pokazują im, że wytrwałość w dążeniu do celów, ambicja, zdrowa rywalizacja oraz umiejętność kierowania ludźmi nie stoją na przeszkodzie rozwijania kobiecości. Córka przejmuje też szereg innych cech od ojca na drodze, tzw. modelowania. Obserwując go, utożsamia z autorytetem, siłą, zaradnością i ostoją bezpieczeństwa. W ten sposób uczy się też męskiego podejścia do pracy i życia, co pozwoli jej w przyszłości lepiej zrozumieć naturę męża, czy syna. Mężczyzna ma przygotować córkę „na podbój świata” – mądra miłość ojcowska dodaje odwagi, uczy systematyczności, pokory, dyscypliny, wiary we własne siły oraz rozbudza pragnienia rozwoju na polu zawodowym i materialnym. Tak jak matka kształtuje u dziewczynki zdolności ekspresyjne, tak ojciec odgrywa zasadniczą rolę w kształtowaniu się jej światopoglądu w kwestii stosunku do nauki, pieniędzy, twórczości i pracy. Wg G. Mezzeny „Być ojcem to od początku umieszczać dziecko we właściwym kontekście społecznym, stawiającym większe wymagania niż kontakt z jedną tylko kochającą osobą(...) Być ojcem więc, to może także stawiać wymagania, podprowadzać pod zadania coraz trudniejsze, ale jednocześnie umożliwiać ich realizację przez stałą życzliwość bliskich. Ta bliskość ojca daje odwagę do podejmowania prób coraz trudniejszych, do odejść coraz dalszych”.

Od momentu urodzenia się dziewczynki ojciec wywiera na nią wpływ, lecz między 9. a 12. miesiącem życia, gdy następuje proces odrywania się dziecka od matki, mężczyzna ma za zadanie od tego momentu wspierać córkę przy podejmowaniu przez nią ryzyka. Jeśli dziewczynka już w tym okresie nie zazna potrzebnego jej poczucia bezpieczeństwa i wsparcia – w przyszłości prawdopodobnie będzie mieć zaniżoną samoocenę. Kiedy dziewczyna wkracza w okres dojrzewania, ojciec kształtuje u niej poczucie własnej wartości we wszystkich wymiarach – wygląd, charakter, uzdolnienia, itd. Ważne jest, by wyważył on docenianie córki w każdym z obszarów, nie umniejszając, ani nie wyolbrzymiając żadnego z nich. Jeśli w tym czasie, który jest dla młodej dziewczyny niewątpliwie najbardziej istotny dla prawidłowego rozwoju osobowości, ojciec będzie doceniał szczególnie jej walory intelektualne i duchowe, ukształtuje w niej świadomość, że atrakcyjność w oczach mężczyzn nie polega wyłącznie na seksapilu i ponętnej powierzchowności, więc nie należy się na nich koncentrować. Poprzez obdarzanie ją komplementami, okazywanie zainteresowania oraz wiary w jej zalety, rozbudza w niej potrzebę niezależności i akceptację swojej indywidualnej wartości. Ma to kluczowe znaczenie w rozwijaniu się kobiecości dziewczyny, umiejętności cieszenia się z własnej płci oraz poziomie jej odporności na stres i frustrację.

Ojciec jest pierwszym mężczyzną w życiu każdej kobiety. To on pierwszy przytula, całuje, dotyka. To on pierwszy mówi komplement i wyznaje miłość. Na podstawie tego, jak ojciec traktuje swoją córkę, tak w przyszłości będą przebiegały jej relacje z mężczyznami. Jeśli opiekuńczy i wrażliwy tata będzie traktował swoją królewnę z szacunkiem i kulturą, jeżeli będzie przepuszczał ją w drzwiach, dawał kwiaty z okazji dnia kobiet, zaprosi do kina – nauczy ją wymagać od mężczyzn podobnego traktowania – z szacunkiem i troskliwością. Przekonania na temat relacji damsko-męskich nabywa dziewczynka również na drodze obserwacji zachowania ojca wobec matki. Jeśli matka traktowana jest z szacunkiem, dla dziewczyny stanie się normalne egzekwowanie tegoż szacunku od chłopców, czy mężczyzn z jej otoczenia. Ważne jest też, by ojciec nie dystansował się do córki, gdy będzie stawała się stopniowo coraz dojrzalszą kobietą – ona potrzebuje go cały czas i to on może ją ostrzec przed niebezpiecznymi zachowaniami mężczyzn. Powinien jej wyjaśnić, jak silny jest popęd seksualny chłopców, czego oczekują oni od dziewczyn oraz to, czego ona ma prawo od nich wymagać i oczekiwać. Cała postawa ojca obserwowana przez córkę w życiu codziennym oraz jego słowa, w dużym stopniu determinują wybór jej przyszłego partnera życiowego. Dzieje się tak, gdyż w naturalny sposób każdego napotkanego mężczyznę będzie porównywała z tym, który jest jej odwiecznym autorytetem i uosobieniem męskości – ze swoim ojcem.

Niestety nie zawsze ojciec wywiązuje się ze swoich wychowawczych obowiązków. Co wtedy? Jakie konsekwencje ponosi córka za nieuwagę i brak kompetencji swojego opiekuna? Najczęstszym problemem spotykanym wśród rodzin jest odsuwanie się ojców od swoich córek, gdy ich ciała zaczynają nabierać coraz bardziej kobiecych kształtów. Dziewczęta czują się w takiej sytuacji odrzucone i winne temu oddaleniu się ojca. Szukają przyczyn w sobie, przez co ich poczucie własnej wartości ulega znacznemu obniżeniu. A to powoduje hamowanie się ich prawidłowego rozwoju osobowości. Dojrzewające dziewczyny nadal pragną być adorowane i brane na kolana przez tatę. Wciąż potrzebują rozmów z nim, jego porad i zapewnień o jego miłości.

Popadając w drugą skrajność, ojcowie stają się zazdrośni o dorastającą młodą kobietę, która w ich przekonaniu nadal „należy” do nich. Nie mogą się pogodzić, że mogliby stracić swoją małą księżniczkę. W związku z tym ich zachowanie cechuje znaczna nadopiekuńczość. Wtedy też nieświadomie (lub świadomie) rywalizują z chłopcami, których ich córka przyprowadza i z którymi się spotyka. Jeśli nie będą potrafili nad tym zapanować, może to doprowadzić do zaborczości, a nawet do wykorzystywania seksualnego córki.

Innym błędem popełnianym przez ojców jest ich nadmierna surowość, wygórowane wymagania wobec dziewcząt oraz brak wrażliwości w kontaktach z nimi. Młoda kobieta czuje, że nie jest w stanie zadowolić mężczyzn i to przekonanie utwierdzane jest w niej wraz z wiekiem. Skutkuje to jej uległością oraz lękiem przed odrzuceniem w przyszłym życiu. Jeśli ojciec dodatkowo stosuje wobec córki jakąkolwiek formę przemocy – znacznie naraża ją na ryzyko zaangażowania się w przyszłości w toksyczny dla niej związek.

Ponadto upośledzenie relacji z ojcem wpływa na jakość doświadczania swojej autonomii przez kobiety oraz na rozwijanie ich umiejętności życiowych. Gdy relacje z tatą są toksyczne od wczesnego dzieciństwa, taka dziewczyna często dojrzewa przedwcześnie, próbując sobie zrekompensować brak ojcowskiej miłości i starając się pełnić tą rolę wobec siebie samej. W przyszłości prawdopodobnie stanie się niedostępną emocjonalnie, wyrachowaną i pozbawioną skrupułów kobietą, która traktuje mężczyzn przedmiotowo. Niektóre dziewczyny mogą mieć również znaczne kłopoty z akceptacją swojej kobiecości, swojego ciała, a także mieć zaburzone kontakty społeczne i seksualne. Najczęściej mają problemy z właściwym stosunkiem do mężczyzn. Charakterystyczne jest też to, że córki pozbawione ojców często podejmują przedwczesne kontakty seksualne, częściej zachodzą w ciążę w wieku nastoletnim oraz rzadziej wychodzą za mąż. W Stanach Zjednoczonych przeprowadzono badania, które wykazały, że ok. 90% prostytutek wychowało się w rodzinach porzuconych przez ojców. Jest to ewidentny dowód na to, że kobiety, w których życiu obserwowany jest znaczny deficyt ojcowskiej miłości, za chwilę męskiej czułości zdolne są do tak olbrzymich poświęceń.

Jak widać udział ojca w procesie wychowania córek jest bardzo ważny dla przyszłości tych przyszłych kobiet. Ważne jest, by mężczyźni zdawali sobie sprawę z tego, jak wielka odpowiedzialność ciąży na nich, ale również kobiety powinny poszukać przyczyn swoich obecnych problemów właśnie w dawnych relacjach z ojcem. Poza tym analiza osobowości ojca jest potrzebna kobiecie do przewidzenia i zapobiegania ewentualnym problemom. Wiedza ta jest też istotna do lepszego zrozumienia siebie, swojego postrzegania własnej kobiecości, wyznawanych wartości, a także związków, które się tworzy. A to już niewątpliwie milowy krok w procesie pracy nad sobą.

Niniejszy artykuł jest oparty na psychoanalizie Freuda.
Obecnie istnieje wiele innych koncepcji dotyczących wpływu ojca na rozwój córek.

Magda Lewicka

Bardziej zaawansowane:

PISEMNA RACJONALNA SAMOANALIZA (RSA)

SUGEROWANA KOLEJNOŚĆ PISANIA RSA:
1. Zacznij od części A.
2. Następnie napisz część B.
a. Zapisz wszystkie myśli, które możesz sobie przypomnieć.
b. Zidentyfikuj postawy.
3. Napisz część C i D.
4. Napisz Pięć Zdań Zdrowego Myślenia.
5. Napisz części ZC i ZD.
6. Wykonaj Test Kamerą (cz. ZA). Jeżeli trzeba, skoryguj rubrykę A i napisz rubrykę ZA.
7. Zastosuj Pięć Pytań Zdrowego Myślenia do każdej myśli B i napisz Zdrową Debatę dla każdej myśli B w części ZB.

WZORCOWY FORMAT RSA

A. ZDARZENIE AKTYWUJĄCE
Spostrzegłeś, że coś się wydarzyło
B. TWOJE PRZEKONANIA
Twoje szczere myśli o A oraz Twoje postawy o każdym zdaniu B,B1,B2 i tak dalej

KONSEKWENCJE
C. Odczucia emocjonalne
D. Działania

ZA. TEST KAMERĄ:Jeżeli spostrzegłeś coś, czego nie zarejestrowałaby kamera wideo, popraw na to, co kamera wideo by zarejestrowała w sytuacji A

ZB. ZDROWA DEBATA Z B:Odpowiedz „tak” lub „nie” na każde racjonalne pytanie o każdym zdaniu B lub napisz ND (nie dotyczy). Następnie zapisz zdrowy, alternatywny dialog wewnętrzny dla każdej niezdrowej myśli B i „To jest zdrowe” dla każdej zdrowej myśli B.

OCZEKIWANE NOWE UCZUCIA I ZACHOWANIA
C. Nowe odczucia emocjonalne
A. Nowe działania

PIĘĆ PYTAŃ ZDROWEGO MYŚLENIA
1. Czy moje myślenie jest oparte na oczywistych faktach?
2. Czy moje myślenie najskuteczniej pomaga mi chronić moje życie i zdrowie?
3. Czy moje myślenie najskuteczniej pomaga mi osiągnąć moje bliższe i dalsze cele?
4. Czy moje myślenie najskuteczniej pomaga mi unikać najbardziej niepożądanych konfliktów lub rozwiązywać je?
5. Czy moje myślenie najskuteczniej pomoże mi nawykowo odczuwać emocje, jakie chcę odczuwać bez nadużywania żadnych substancji ani kompulsywnych czynności?